Bemiddeling is een methode om conflicten op te lossen waarbij een neutrale derde partij, bekend als een bemiddelaar, de communicatie en onderhandelingen tussen 2 of meer partijen vergemakkelijkt om zo tot een wederzijds aanvaardbare overeenkomst te komen.
De bemiddelaar neemt geen beslissingen voor de partijen, maar helpt hen om elkaars standpunten te begrijpen, zoekt verscheidene alternatieven als oplossing en modelleert een uiteindelijke beslissing die tegemoet komt aan de behoeften en belangen van alle betrokken partijen. Je kunt bemiddeling gebruiken in verschillende contexten, zoals familiegeschillen, conflicten op het werk, commerciële geschillen en conflicten tussen gemeenschappen.
Het Belgisch Gerechtelijk Wetboek definieert en regelt het bemiddelingsproces: “De bemiddeling is een vertrouwelijk en gestructureerd proces van vrijwillig overleg tussen conflicterende partijen met de medewerking van een onafhankelijke, neutrale en onpartijdige derde die de communicatie vergemakkelijkt en poogt de partijen ertoe te brengen zelf een oplossing uit te werken.”
Belangrijkste kenmerken en voordelen van bemiddeling
- Vrijwillig: Partijen kunnen er op elk moment voor kiezen om bemiddeling te starten of te beëindigen.
- Gestructureerd: In tegenstelling tot een rechter neemt de bemiddelaar geen beslissing. De bemiddelaar is neutraal en fungeert als een facilitator, die partijen helpt te communiceren en tot een oplossing te komen die voor beide partijen gunstig is. De bemiddelaar begeleidt partijen door de verschillende fasen van het proces, met als hoogtepunt de uiteindelijke onderhandelingen.
- Vertrouwelijk: Alles wat wordt besproken en alle documenten die in het kader van de bemiddeling worden gepresenteerd, blijven vertrouwelijk, zelfs als het bemiddelingsproces mislukt.
- Snel: Bemiddeling is sneller dan een gerechtelijke procedure; er zijn meestal maar een paar bijeenkomsten nodig gedurende een paar maanden in vergelijking met de jaren die een gerechtelijke procedure in beslag kan nemen.
- Kosteneffectief: Over het algemeen is bemiddeling kosteneffectiever dan een traditionele rechtszaak vanwege de kortere duur en de gelijk verdeelde kosten van de bemiddelaar.
- Flexibel: Bemiddeling maakt de betrokkenheid van meerdere belanghebbenden mogelijk en kan bredere kwesties aanpakken om creatieve oplossingen te vinden buiten het juridische kader.
- Relatiegericht: Bemiddeling bevordert oplossingen die zakelijke relaties in stand houden en de continuïteit van de activiteiten waarborgen.
Bemiddeling heeft gemiddeld een succespercentage van ongeveer 75% in commerciële en burgerlijke zaken in België.
Waar beginnen?
Partijen kunnen op elk moment een bemiddeling opstarten door een specifieke overeenkomst te ondertekenen. Ze kunnen ook vooruitlopen op bemiddeling via contractuele bemiddelingsclausules, dit zijn bepalingen in contracten die partijen verplichten om een poging tot bemiddeling te ondernemen voordat ze hun toevlucht nemen tot een gerechtelijke procedure.
Deze clausules moedigen communicatie en onderhandeling aan, wat conflictueuze geschillen helpt voorkomen en minnelijke schikkingen bevordert. Tot slot kan een rechter de beslechting van geschillen onderwerpen aan bemiddeling door een bemiddelaar aan te stellen, hetzij op verzoek van de partijen, hetzij op eigen initiatief tenzij alle partijen bezwaar maken (gerechtelijke bemiddeling).
De bemiddelaar helpt de partijen te onderhandelen en tot een vrijwillige overeenkomst te komen, met als doel geschillen in der minne en efficiënt op te lossen buiten de traditionele rechtsgang om. Deze aanpak vermindert de tijd, de kosten en het conflictueuze karakter van een rechtszaak, waardoor bevredigendere en wederzijds voordelige resultaten mogelijk zijn.